ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓଡିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଶୋଧନ ଆଇନ 2020 ବିଧାନସଭା ରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହା ଐତିହାସିକ ବୋଲି ଦାବି କରିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଅସଲ ଭିତିରି କଥା ଲୁଚାଇଛି ରାଜ୍ୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ । ଏଭଳି ଏକ ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟକର ବୟାନ ଦେଇଛନ୍ତି ଓଡିଶା ବୈଷୟିକ ଓ ବୃତ୍ତିଗତ ଛାତ୍ର ସଂଘର ଆବାହକ ବିପ୍ଳବ ପ୍ରକାଶ ମହାନ୍ତି।
ନିଯୁକ୍ତି ପକ୍ରିୟା କୁ ଅଧିକ ସ୍ବଚ୍ଛ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଓପିଏସସି ଓ ଏସଏସସି ମାଧ୍ୟମରେ ନିଯୁକ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ସ୍ବାଗତଯୋଗ୍ଯ ପଦକ୍ଷେପ କିନ୍ତୁ ରାଜ୍ୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଯେଉଁଭଳି ଭାବରେ ସୁକ୍ଷ୍ମ ରୁପରେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ର ଅଧିକାର କୁ ଜବରଦଖଲ କରିଛି ତାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିନ୍ଦନୀୟ। ବିଶେଷକରି ସଂଶୋଧନ ଆଇନର ଧାରା 4, ଧାରା 6 ଉପଧାରା 1 ଓ ଧାରା 10 ରେ ଯେଉଁ ସଂଶୋଧନ କରିଛନ୍ତି ତାହା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ବାଧୀନତା ରେ ଅଯଥା ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଓ ସରକାର ଙ୍କ ଦ୍ବମୁହାଁ ନୀତି ର ଜ୍ଵଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ।
ଧାରା 4 ଉପଧାରା 3 ରେ ସରକାର କୁଳଧିପତି ଙ୍କ ବିଶେଷ କ୍ଷମତା ଙ୍କୁ ସଂଙ୍କୁଚିତ କରି ସେଥିରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିଛନ୍ତି। ସେହିପରି
ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କୁଳପତି ଚୟନ କମିଟି ରେ 3 ଜଣ ସଦସ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି ସେ କମିଟି ର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଚୟନ ର କ୍ଷମତା କୁଳଧିପତି ଦିଆଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ କେବଳ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ କିମ୍ବା ସଚିବ ପଦରୁ ଅବସର ନେଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ରହିପାରିବେ ବୋଲି ଯେଉଁ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଛନ୍ତି ତାହା ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ।
ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ର ପ୍ରମୁଖ ହେଉଛନ୍ତି କୁଳପତି । ସେ ଜଣେ ଲବ୍ଧପ୍ରତିଷ୍ଠ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ହେଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଅଥଚ ତାଙ୍କୁ ଚୟନ କରୁଥିବା କମିଟି ର ମୁଖ୍ୟ ଜଣେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀ ରହିବେ, ସେ ପୁଣି ସଚିବ ପାହ୍ୟାର ଅଧିକାରୀ । ଏପରି ବ୍ୟବସ୍ଥା ବୋଧେ ସମଗ୍ର ଭାରତ ବର୍ଷରେ ବିରଳ । ଏହା ସରକାର ଙ୍କ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ର ପ୍ରଶାସନିକ କରଣ କରିବାର ଏକ ହୀନ ଚକ୍ରାନ୍ତ ମାତ୍ର ।
ସେହିପରି ଧାରା 10 ରେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ର ଆକେଡେମିକ କାଉନସିଲ କୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାର ପୁନର୍ଗଠନ ପାଇଁ ଆଇନରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିନାହାନ୍ତି ।ବିଶେଷକରି ସିଣ୍ଡିକେଟ ରେ ସରକାର 3 ଜଣ ସ୍ବନାମଧନ୍ଯ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧି ଭାବେ ରଖିବାର ଯେଉଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଛନ୍ତି ତାହା ସରକାରଙ୍କ ଦୋମୁହଁ ନୀତି ର ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଉଦାହରଣ । କାରଣ ଯେତେବେଳେ ତତ୍କାଳୀନ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ସଚିବ ଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରସ୍ତାବିତ ବିପିୟୁଟି ସଂଶୋଧନ ଆଇନରେ ସମାନ ଧରଣର ପ୍ରସ୍ତାବ ଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ବିପିୟୁଟି ଆକେଡେମିକ କାଉନସିଲ ରେ 2 ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧି ଓ 3 ଜଣ ସ୍ବନାମଧନ୍ଯ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ପ୍ରୋ ଚାନସେଲର(ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ) ଙ୍କ ଦ୍ବାରା ମନୋନୀତ କରିବାର ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ପ୍ରସ୍ତାବ କୁ ସେତେବେଳେ ସରକାର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଶୈକ୍ଷିକ ବାତାବରଣ ର ରାଜନୈତିକରଣ ର ଆକ୍ଷା ଦେଇ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷିତ କରିଥିଲେ । ତେବେ ଆଜି କିପରି ଓଡିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଶୋଧନ ଆଇନରେ ସମାନ ଧରଣର ପ୍ରସ୍ତାବ କୁ ଐତିହାସିକ ବୋଲି ସରକାର କିପରି ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ସେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି।